sábado, 18 de mayo de 2013

RELATO-TESTIMONIO 23F



A verdade é que nese ano eu, grazas á miña imprenta podíame permitir vivir ben. Icluso ata algún luxo, cousa rara naquel tempo no que moitos as viron e as desexaron para resistir á chamada segunda crisis do petróleo, unha crise que duraba xa demasiado e que levouse por diante as economías de moita xente.

A peluquería do barrio de toda a vida entristecía sen apenas vellas que se fixeran a permanente. O bar de enfrente facia malabares para atraer clientes.. A crise en Madrid, onde eu vivía daquela terminou por baixar a persiana de moitas empresas e negocios. Mais a crise non afectaba só á peseta.. Tamén na política, aquel día, no congreso, botábase a un novo presidente: Leopoldo Calvo Sotelo trala dimisión de Adolfo Suárez.

En esta especie de calma atopábame eu, aquel 23 de Febreiro de 1981. O recordo minuto a minuto..

Eran as seis e media. Estaba con Paco no bar que tentaba atraer clientes por todos os medios discutindo (coma sempre). O mangante dicíame que non sabia para que se molestaba Calvo Sotelo en saír elixido se iba a facer a mesma merda que Adolfo Suarez. Dicía que o que o país precisaba era man  dura.. Maldito fascista e retrógado!! Facía falta evolucionar pero Paco parecía que non se enteraba.

Entrou Pilar pola porta berrando como unha tola que puxéramos a radio "Poñede a radio!! un grupo de gardas civís no Congreso acaban de lirarse a tiros!" Era certo. A nai que me pariu, pensei. "Neste país parece mentira que non saibamos amañar as cousas sen seren a tiros" Oíase a Paco rusmar.."Te lo dije, te lo dije....."

Tal como o conto o vivín.  Aproximadamente ás seis e media da tarde un grupo de membros da garda civil irrumpiu o Congreso onde estaba a celebrarse a votación de investidura. Os gardas apuntaran coas súas armas ao presidente da cámara ao tempo que gritaban "todo el mundo al suelo"

Volvín a casa. Tiña que pensar. Non podía estar tranquilo. En calquer momento podían ir a por min.. O meu pai tampouco fixera nada e o mataron na guerra.. Pero manda carallo! Que eu  tivera que quedar escondido na casa por catro fascistas tocabame demasiado os co***

(...)Sonou o teléfono. Era a miña nai.. Nai que deixara en Galicia para cambiar de vida... Collín o teléfono e a pobre non facía mais que nomear á Virxe do Amor Fermoso "Antón que ti és comunista..Escondete fillo, se me queres escóndete" eu pensei en dicirlle a miña nai que se calara, que non me ía a esconder como unha rata de catro gardas tolos pero preferín evitarlle o infarto. Infarto que no seguinte minuto case me da a min. DIN DON-DIN DON. O timbre. O medo e o maldito Paco berrando que lle abrira.. 

Abrín."Puedes estar tranquilo Antonio, te vienes a mi casa" LOQUEARA!! Eu na boca do lobo? "Si alguien viene a por ti no va a venir a buscarte a mi casa"
Aí tiña toda a razón do mundo..

Acabei no barrio Salamanca. Na casa de Paco,dicíame que me sentira como na miña casa.. que ali estaba seguro, que aínda que eu fora roxo era o seu amigo. Invitoume a Whisky,Xinebra,Coñac e engadiu "de todo, pero español" O caralludo tiña todo un altar en honor ao franquismo montado no seu salón.

Coa xinebra na man sentouse e dixo :

-mucho hablar de libertad y cuando alguien pone los cojones encima de la mesa no hay un alma que se mueva" 
(Non foi isto o que me fixo explotar,foi o himno español que soaba de fondo.)

+Á MERDA! España esta chea de xente dispuesta a pararlle os pes a estos fascistas!"

-¿Dónde Antonio? dónde estan que no los veo?

+AQUI!

-¿Y tu que vas a hacer? 

Non sabía o que ía a facer pero o que si que sabia era o que non iba a facer, non  ía a quedar alí diante escoitando as fascistadas que lle saían pola boca.. 

"Pues este fascista te ha ofrecido su casa y esta dispuesto a jugársela por ti"
Dixenlle que se os seus fracasaran eu tamén daría a cara por el pero non aguantaba nin un minuto máis alí

Collín o coche.A cabeza non paraba.Estaba farto de esconderme! quería loitar pola democracia.. Non  podía quedar calado. Tiña unha idea, unha idea e unha imprenta. Ambalasdúas cousas fusionadas significaban o Barrio Salamanca cheo de panfletos e carteles..

A nosa búsqueda deun futuro mellor podía saltar polos aires dun momento a outro. Houbo pois, quen a su manera quiso facer fronte á situacion e o meu brote revolucionario estaba disposto a todo con tal de salvar o país. 

Un antigo compañeiro e mais eu imprimimos os panfletos e empapelamos todo o barrio Salamanca,non era home que poidera quedarme cos brazos cruzados.

O golpe fracasara, un sentimento de alivio innundou España e voltábase ao optimismo. Todas aquelas libertades que tanto costaron seguían connosco e eu.. eu fixen o que tiña que facer

sábado, 6 de abril de 2013

Andres suárez

Este traballo comeza con Rocío. Minto. Esta historia comeza con Rocío.
Rocío cantou algo asi como.. "me duele la piel de estar en tu espalda me duele la risa de usarla en la playa" e eu ao chegar a casa busquei esa mesma frase en Google. Piedras y Charcos, Andres Suárez

Escoitei dita canción pensando nun cantautor que debería ser de Madrid, de Mallorca, de Canarias! Ata que escoitei No me queda un abril para ti, nesta canción Andrés quería volver ao norte ao seu lugar, quería ver se os rosais cambiaran e quería saber que hai de malo nunha casa xunto ao mar, quería voltar a escoitar o seu acento nos andenes despidindose.. 


Primera pista: Norte. Picábame a curiosidade.. 

Youtube recomendábame que escoitara vídeos relacionados e aparecía "Luna de Santiago" Santiago é unha cidade moi coñecida pero Andrés falaba da luna de Santiago cunha familiaridade moi inquedante. Escoitei outras cancións, todas falaban de salitre,da saraiba, do frío, da morriña.


Cheguei a "La vi bailar flamenco" dicía algo así.. dime a mi que hace un gallego en Cadiz soñando bulerías. Era galego. Volvín a escoitar a primeira canción na que contaba que lle doía a espalda de utilizala na praia concienciada de que falaba dunha praia galega, e gustoume o triple. 

Non pasou nen sequera unha semana ata topeime con Rocío e unha tal Laura. Laura non saudou nin sequera, Laura abriu a boca e cantou Piedras y Charcos cunha familiaride que eu non entendía. Acabou e presentouse como Laura Suárez. Rocío fixo incapié no "Suarez". a quen se che parece? dicía Rocío..

Si, a irmá de Andrés Suárez e ademáis de ser a irmá do cantautor da semana pasada era a alumna do meu pai . Poñedevos na miña pel, eu levaba escoitando as cancións de Andrés toda a semana e aparece Laura falándome del como quen fala dun irmán, con esa naturalidade e con esa costume..  


Ninguén de Ferrol parecía coñécer as súas canción e eu non facía outra cousa que recomendalo.  Andrés era a banda sonora de todos os meus días, e o segue sendo. Falábame dunha rubia teñida de medos, dunha camareira que quixera ser algo máis, falabame da más bela de Madrid e falábame da muller que bailando flamenco cambioulle a vida.. As súas historias atrapábanme todos os días a todas horas..


Forxei unha amizade con Laura. Outra cantante incrible.





Nas navidades do 2011 quedei con ela, ao parecer tiña un regalo para min.




"Patri, ojalá nunca te falte salitre. Un bico grande, cargado de futuro. Salud"

Andres trataba  "Cuando vuelva la marea"  como un dos maiores acertos da sua vida.  Na súa dedicatoria falaba de Laura, que fíxose muller sin el querelo, dicía que era a muller da sua vida. Andrés, que loitaba todos os días encima dun escenario agradecialle dende Pantin, en primaveira do 2011 os acordes e notas imposibles a Javier Ruibal, a Juan Luís Guerra, a Chaouen, a Sabina, a Pablo Milanés.. E sobre todo ao mar que ven sus ollos.  Ao que no momento que escribiu a dedicatoria tiña ao lado. Ao escenario onde queria pasar a vida que lle queda, feliz, como o era nese momento. Prometíanos a todos os que lle seguíamos vernos na seguinte marea.

A seguinte marea na que prometeu verme cadrou en Xoves. Pub Sónar, Santiago




Ao chegar a Santiago, Laura presentounos ao seu irman, quen invitounos a tomar unhas cervezas á súa saude. Esperaba que nos gostara o concerto.

Non sei como explicalo para que os fagades unha idea, eu me repitía a min mesma que non podía parecer unha fanática tola, mirandoo con cara de parva xa que el non me falaba a min como se fóra alguén que o admiraba moito, senón como unha amiga da sua irmá pequena que o escoitaba de vez en cando. Comezou o concerto con "Hay algo más"







Non había nin un metro de distancia entre os músicos e o público. Non sei explicar as sensacións que se palpaban no pub, nin os ollos da xente. Andrés rematou o concerto dicindo que un aplauso podía mentir, pero que unha mirada non o facía nunca.


Pasou o tempo.. Estrenou videoclip "no quiero volver a verte, te di mas importancia que a la paz mundial"





Cantou en Salamanca, en Barcelona, Madrid.. O meu pai tarareaba as súas cancións e Andrés xa era coñecido en todo o meu entorno. Cada vez aparecían máis videos en youtube, as súas cancións xa aparecían para descargar e non sei como, pero acabou cantando con Milanés en La Habana..





Acudín a un segundo concerto coa súa familia, seis meses despois do primeiro. Esta vez foi na Sala Capitol, un teatro con barras aos lados. Esta vez cantou dende un escenario.. 


Ver mapa más grande






Fai dos semanas Andrés estreou en Madrid o seu novo disco "Moiraima"




Hoxe mesmo acabo de escoitar a Andrés en Cadena Dial..

Así coñecin a Andrés e estou segura de que vos mesmos acabaredes por coñecelo, xa sexa na radio ou pola Rúa Real de Ferrol.  O considero unha peza clave para o meu concepto de cultura galega. Polas súas letras, pola súa tenrura, pola súa mirada, polos seus acordes, polas súas elocuencias e ata pola súa familia..

A banda sonora de todos os meus días tiña que aparecer aqui. 






viernes, 5 de abril de 2013

Andres do Barro


Precisaba ideas! O de sempre.. Tema que Manolo presenta, tema do que pido ideas na casa, cos amigos, coa familia, tema do que me pido a min mesma as ideas.. 

O meu novo traballo comeza con Xavier..

Chameino. Díxenlle que necesitaba axuda. Pregunteille quén significou algo no panorama cultural de Galicia ou quen podería significalo se se dese a coñecer e o moi mangante comezou a cantar! "O tren que me leva pola beira do Miño,me leva e me leva polo meu camiño" Maldito parvo..Pensei eu. Faláballe enserio, precisaba ideas.. Para a miña sorpresa el tamén falábame en serio. "Chama ao teu pai Patri, de verdade que o podes facer de Andrés do Barro" Chamei. Claro que chamei! chamei e tiven a aprobación do meu pai. "Pode ser un bo traballo". 

Wikipedia encargouse de presentarnos a Andrés e a min. O primer contacto a verdade é que deixoume algo intrigada.. Foi unha toma de contacto algo fría e misteriosa. A encargada de romper o xeo foi a súa canción.. 




Escoiteina; pechei o ordenador, non estaba convencida con Andrés..

Deiteime e amenceu,coma sempre. O despertador tiña presa e eu un día por diante. Como todos os días cheguei a clase.. Pasou xeografía e preguntei se coñecian a canción de.. Si, claro. A do tren.

Estefanía sorría e dicía que si pero non a cantaba, Laura dicía:  na na na na na Miño, me leva,me leva polo buen camiño! Non lles fixeron falta máis de dous segundos para refrescar a memoria e alí estaban as dúas cantando a canción; pódome atrever a dicir que tamén a bailaban. Andres do Barro convenceume xusto nese intre e o seu estribillo pegóuseme durante toda a mañá.

Á hora do recreo, aproveitamos o frío que facía para quedarnos na clase e puxemos a canción..  Apareceu Natalia mentres Sergio cantaba e bailaba! Natalia díxome que Siniestro Total tiña unha versión e que se era para o traballo de Historia de Galicia, podía citalo. E así está sendo

Acabado o horario lectivo Ivan e mais eu fixemos o de sempre, saimos pola porta de sempre en dirección á casa e conteille que quedábamne dúas entradas. Tamén conteille a idea,  pensando que ía coñecer a canción pero púxome cara de incredulidade. Convencida de que tiña que coñecela e tras escoitala tantas veces comecei a cantala e para a miña sorpresa unha señora que pasaba ao noso carón sorriu e a cantou conmigo. Iván seguía sin ter nin idea pero a min valíame que a señora estaba a cantala.. 


Busquei,preguntei, e atopei algún dato que outro..

Wikipedia dicíame que nacera no seo dunha familia vindulada a Armada Española, pero él decidiu dedicarse á música. Por outra parte o meu pai dicíame que era un neno ben de Ferrol, fillo dun militar e lle deu por cantar e por riba, en galego. Contábame que acadou moito éxito
e cando digo éxito quero dicir que chegou a conseguir o número un en galego no 1970 con "Corpiño xeitoso" Pero non só estamos a falar de chegar ao número un das vendas Españolas nunha lingua cooficial, senón de facelo en pleno réxime dictatorial! 

Teimaba co galego e con Galicia. Se cadra non se pode dicir que fose un patriota, se cadra si. Ao parecer, confesaba a súa admiracion por escritores como Castelao ou pintores como Seoane


Wikipedia tamén conta que foi protagonista da película La red de mi canción e que morreu victima dun cáncer hepático aos 42 anos de idade mentres que o meu pai di que Andres do Barro foi alguén que non soubo asimilar o éxito, disque levaba unha vida bohemia e chea de excesos e de feito, morreu relativamente xove. 

Andres do Barro xa non é un descoñecido para min, aínda que segue sendo todo un misterio..
Non encontro datos nin o número de Sergio Dalma para saber como chegou a versionar a súa canción..pero gustaríame sabelo.


ou o número de Siniestro Total..






Seica non é a historia de Andres do Barro buscada a fondo, tampoco pretendín que o fóra.
 O que eu contei aquí foi como coñecímonos Andres do Barro e mais eu, ou o que é o mesmo: Como coñecín unha parte da miña cultura como galega e ferrolana.






miércoles, 3 de abril de 2013

POESÍA

PALABRAS


Estou convencida de que teño cultura porque alguén parecido a min tivo algo que dicir nun momento determinado. Todos, absolutamente todos temos algo que dicir. Xa sexa en voz alta ou entrecortada, xa sexa bailando ou tocando a gaita. Xa sexa por xestos ou palabras..

palabras             escuras

palabros          non sexistas

*palabras            estreladas

(palabras)             temerosas

pal@bras        internautas

PALABRAS           maiores

palaVras         destemidas

palavras       arrepentidas

  ¿palabras?          escépticas

palabras!          perplexas

palabras            humilladas

(...)                     omitidas

 p_l_br_s         enigmáticas

"palabras"       entre bágoas

pªlªbrªs      extravagantes

pabralas       trabalinguas

/palabras/    marxinadas

palabra$      poderosas

plbrs              económicas

palabras           elegantes

pala-
      bras                     compartidas

PALABRAS!!!!! que se gritan
   
. . . . . . . . !!!!!    que se calan

Tamén palabras nos cantares, palabras nos lienzos,palabras nas miradas, palabras nos berros, palabras nos rezos, palabras recortadas, palabras nos adeuses, palabras ilustradas, palabras cultas, palabras nas fotografías, palabras corrompidas, palabras restrinxidas, 
palabras precisas,palabras preciosas..




Na miña definición de cultura non fai falla escribir un libro para transmitila, nin xogar ao "trivial" para saber quen ten máis. Na miña definición de cultura sempre hai alguén facendo cultura co que ten sen ser conmemorado no día das letras galegas. Na miña definición de cultura non di que haia que leer o libro de literatura galega para ter cultura da miña terra nin saber o que din os rumorosos nas costas verdescentes..

A miña definición de cultura di que ti mesmo compartes co teu arredor o que sabes ou lles amosas unha miguiña do que ti fas. Sempre de maneira desinteresada.. Faltaría máis! Pero tamén sempre atento.. xa que calquera pode estar amosándote cultura, regalandote cultura..

Así é como eu creo que se fai a cultura, con palabras.. palabras de todo tipo. Transmitindo o que ti mesmo levas dentro da mellor maneira que sepas sin gañarte o pan nun escenario nin cantar como os anxos..




domingo, 3 de marzo de 2013


Son a primeira que cando alguén me comenta que ten unha casa no campo utilizo o tópico. Imaxino unha casa rural, de pedra, verde, cunha horta e animais. É certo que Galicia está rechea delas! Mais tamén é certo que outra boa parte do noso ámbito rural rompen ese tópico e esa paisaxe tan característica de Galicia

Isto é o que pasoume onte a min, se ves unhas seis casas típicas, rurales, de campo, co seu hórreo correspondente, na séptima tópaste cunha que rompe dito ruralismo..












Así é a paisaxe do campo de Ferrol, casas de colores que fan un contraste moi desagradable, inacabadas, minimalistas.. Ao final a miña Galicia non vai ser tan rural..

sábado, 2 de marzo de 2013

DONIÑOS




Se poñemos en Google Maps "Praia de Doniños" 
isto é o que aparece..





Na web cóntannos que é unha praia espectacular, de area branca, coñecida internacionalmente polos seus campeonatos.

Por outra bandase o poñemos no buscador Google de imáxenes o que aparece é isto..






        





Pero se vamos ata alí,tal día como hoxe, isto é o que atopamos..







A contaminación nas praias é unha realidade que esta presente e ameazante nas nosas praias favoritas. E este é un claro exemplo. Isto é o que está a pasar nestes intres na marabillosa praia de Doniños..






**

Podemos seguir pintando as praias galegas como salvaxes e paradisíacas, é a nosa Galiza e supoño que coa súa terra ninguen é demasiado obxectivo. Pero Historia de Galicia sempre fainos darlle voltas a cabeza ata desmontar os nosos propios pensamentos.


Hai praias salvaxes, claro que si... Praias nas que podes desconectar do mundo, do ruído e da xente, nas que non se ve un só edificio.  Por exemplo Santa Comba, apto para desaparecer durante un bo rato entre salitre e area.



O que tamén é certo é que non todas son como esta.. 


     



Sanxenxo.. ¿Da a mesma sensacion de tranquilidade?




O mesmo poderíase dicir da praia do Orzán, Coruña.. 

A paisaxe natural e costeira galega viuse afectada polo fenómeno da urbanización rompendo co medio ambiente.. Cada vez é mais dificil toparse cucha praia apartada de asfalto, cemento e antenas.

Sálvanse moi poucas..

Eu, son consciente dende moi pequena deste fenómeno, xa que a miña avoa leva repitindo o mesmo ano tras ano dende que teño uso de memoria. 

Os domingos comendo en casa dos avós, na miña casa, é algo sagrado; pero en verán pasamos a facer ditas comidas no campo. Lela sempre elixe a praia de Esteiro en Estaca de Bares. Levo 17 anos indo a unha praia que está a hora e media da miña casa só porque ela di que é a única praia na que podes mirar a onde queiras, que non encontrarás unha soa vivenda. E ten razón.

Falo desta praia..






A verdade é que encontrei poca xente que coñecera dita praia, os cinéfilos quizais a coñecerán por Os crebinsky  onde se reflexa perfectamente a tranquilidade desta paisaxe e a extraordinaria beleza. (Fixádebos na unión da miña familia con esta praia que o director é o irmán da miña tía!)



É unha verdadera lástima que os andamios e as grúas estén reformando paisaxes que foron como este.


**

jueves, 31 de enero de 2013

FERROL ENFURECIDO


Non temos porque revolver nos documentos ou na memoria histórica para atopar mensaxes de loita. 

A min, hoxe, bastoume cunha moto,
unha cámara e unha boa amiga. 



    En Ferrol, podemos atopar á volta de calquera esquina mensaxes que significan que nun determinado momento, alguén non estivo deacordo con algunha situación e o quixo facer público o seu descontento..





Xa sexan en canto á lingua..




 


mensaxes contra a maldita crise..



Contra o futuro "deserto" do naval..




  Ou contra os riscos 
de explosión e contaminación..






A isto tamén lles chamo revolucións..

martes, 29 de enero de 2013

A REVOLUCIÓN DOS PERCEBES

OS HEROES DESCOÑECIDOS




Dende que Manolo propuxo o tema pregunteille ao meu pai quen ou quenes participaran nun acto de rebeldía que recordara. Faloume dos Irmandiños, os Mártires de Carral, faloume de Concepción Arenal pero cando dixo "O Xurelo" cambioulle a cara.
" Patri,podes facelo do Xurelo! Setembro dos  oitenta! Eu fun á manifestacion!"

Falaba cunha emoción que eu non lograba entender.Agora o entendo, pois o suceso que vos vou contar significou a unión do pobo galego en defensa do mar.

Eu, pobre de min,imaxinábame unha folga pola subida de prezo do xurelo, unha intoxicación destos.. Pero non me imaxinei o que en realidade foi. Estaban intentando converter o mar nun cemiterio nuclear onde agochar os residuos molestos da relucente Europa!

Indignante,seino! Con este encabuxe comezou a historia..

setembro de 1981

Preséntovos ao Sirius
 GreenPeace levouno ata aló máis tivo unha avaría... 





Esquerda galega levou a cabo a misión e Ribeira respondeu á chamada. Ánxel Vila ofreceu o seu barco para a causa.

Agora preséntovos ao Xurelo
O Xurelo era un pesqueiro de madeira que apenas tiña 20 metros de eslora.




A extraordinaria tripulación do Xurelo estaba conformada por un estrano e heteroxéneo grupo de catorce persoas.. (Escritores, periodistas, políticos, ecoloxistas..)



Tras varios dias de travesía os tripulantes do Xurelo non consegueron atopar nada, a unica ferramenta era a pericia mariñeira do patrón! Pero as mellores cousas aparecen cando menos as esperas,e de súpeto! apareceron duas manchas pequenas, duas formiguiñas que resultaron ser dous grandes cargueiros holandeses.


Imaxinádevos o percal! Bidóns sendo tirados de 2 en 2 e de 4 en 4 e 4 galegos gritando que defenderan o mar e salvaran a vida!! Menudos heroes.. 
250 millas mar adentro, un compás, catro cartas náuticas e 14 persoas botando ao mar unha coroa de flores! Cantando a berros o himno galego e emitindo pola radio mensaxes de loita e esperanza

Foron recibidos como verdadeiros heroes en Ribeira!



O "Xurelo" voltaría o ano seguinte ao mesmo punto, de novo con serios riscos e coa novidade de dúas mulleres!



Unha delas, dicía nunha entrevista que a trataban de tola e irresponsable, "como te atreves a ir al mar con dos niños pequeños?" e ela contestaba.. "precisamente por eso, porque tengo dos hijos"
E alá se foron! Rumbo ao descoñecido.. Pero os ecoloxistas non se andaban con chiquitas. Imaxinádevos! Poñíanse baixo os bidóns.. Os outros cando podían tirábannos por riba deles.. Ata que un dos membros de GreenPeace quedou moi ferido. Ao mesmo tempo tiñan unha ameaza do goberno holandés de ponerlles unha multa moi grande.. Tiveron que retirarse xa que os barcos estaban poñendo en risco a vida dos activistas..
Acongonjáronse,si.. É verdade..
mais a loita non acabou ali, as protestas tiveron moitisima repercusión. Grazas á valente tripulación creouse en Europa unha conciencia ecoloxista e aquí é onde entra o meu pai, que foi a unha destas manifestacións.

Finalmente.. a presion conseguiu que se prohibisen estas practicas
A historia acabou ben, "gañamos os bos"

Queredes ver O Xurelo, verdade? E felicitar a Anxel Vila,seino.. 
Iso é o malo. Anxel Vila xa non está connosco e tampouco o está o Xurelo, que afundiu no porto de Ribeira. As que si fican na fosa atlántica son as case 14000 toneladas de residuos radioactivos, Qué medo! Alí.. no fondo do mar.. sen coñecerse os efectos e as condicions reais nas que se atopan..
Pero imos a miralo con positividade! E imos a consideralas un perpetuo recordatorio da loita dunhas trinta persoas case descoñecidas pero valentes que subíronse aun barco para defender o mar NO NOSO NOME! NO NOME DAS XERACIÓNS VINDEIRAS!

A isto chamolle eu revolución..